Likvidlik nədir?

Likvidlik, bir şirkətin və ya fərdin qısa müddətdə gələcək borclara və öhdəliklərə (məsələn, kredit ödənişləri, fərdi mədaxillik öhdəlikləri, s. kimi) cavab vermə qabiliyyətidir. Bu, bir şirkətin ya da fərdin pul və digər varlıqlarını bərpa etmək üçün vaxt və sərmayə tələb etmədən borclarını ödəməsinə imkan verir.

Likvidlik, bir şirkətin ya da fərdin maliyyə sağlamlığı üçün əsas faktorlardan biridir. Əgər bir şirkət ya da fərd borclarını ödəmək üçün likvid aktivlərə malik deyilsə, o zaman müxtəlif maddi problemlərlə üzləşə bilərlər.

Nə üçün likvidliyə ehtiyac var?

Likvidliyə olan tələbatın arxasında bir neçə səbəb var:

• Öhdəlikləri vaxtında ödəmək: Şirkətlər və fərdlər kredit ödənişlərini və digər öhdəliklərini vaxtında ödəmək məcburiyyətindədir. Borcların vaxtında ödənilməməsi pul qabağının qurulmasına və problemlərə səbəb olur.
• İş fəaliyyətinin davam etdirilməsi: İşlərin davam etdirilməsi üçün sərmayə və sənədə ehtiyac olur. Şirkətlər və fərdlər, yararsız sərmayələrə və aktivlərə qoyulmuş maddi sərmayənin cəlb edilməsinə imkan verən likvid varlıqlarla məşğul olurlar.
• Fərdi mədaxilliklər: Fərdlər də likvidliyə ehtiyac duyurlar. Bəzən mədaxilliklər təşkil edilərək, cari hesaplarda nəzarət edilir. Lakin, likvid aktivlərin olmaması halında mədaxilliklər təşkil etmək çətin ola bilər.

Likvid aktivlər hansılardır?

Likvid aktivlər, bir şirkətin və ya fərdin borclarını vaxtında ödəməyə imkan verən maddi sərmayələrdir. Bəzi ən məşhur likvid aktivlər aşağıdakılardır:

• Kassa: Bir şirkətin və ya fərdin kassa vəsaitləri ən likvid aktivlərdəndir. Kassa, ən qısa müddətdə pul mənimsəmək və pul çıxarışı üçün istifadə edilə bilən nəzərdə tutulan pul məbləği deməkdir.
• Bank hesabları: Həm kreditlərin ödənilməsi, həm də işlərin davam etdirilməsi üçün bank hesabları likvid aktiv hesab edilir. Bank hesabları, borcların ödənilməsi üçün çıxarış üçün istifadə oluna bilən nəzərdə tutulan məbləğ deməkdir.
• İnvestisiya sertifikatları: İnvestisiya sertifikatları, likvid aktivlərin bir növüdür. Bu sertifikatlar bir şirkətin ya da fərdin maddi sərmayələrinin təminatı ilə təqdim edilə bilər. Sertifikatlar, sərmayəni qısa müddətdən ödənişlərə çevirə bilən likvid aktivdir.

Likvidlik nisbətləri

Likvidlik nisbətləri, bir şirkətin ya da fərdin likvidliyinin ölçüsüdür. Bu nisbətlər, bir şirkətin ya da fərdin borclarını ödəməyə imkan verən likvid aktivlərini borcları ilə müqayisə etməyə imkan verir. Bəzi ən məşhur likvidlik nisbətləri aşağıdakılardır:

• Kassa nisbəti: Kassa nisbəti, bir şirkətin və ya fərdin kassa vəsaitlərinin, o cümlədən bank hesabları və nağd pul kimi, borcları ilə bölünməsi ilə hesablanır.
• Qısa müddətli borc nisbəti: Bu nisbət, qısa müddətli borcların (bir il və ya daha az vaxt) qısa müddətli likvid aktivlərə (kassa, bank hesabları, s. kimi) nisbətini hesablayır.
• Adətən dövri aktivilik nisbəti: Bu nisbət, aktivlərin, borcların nəzərdə tutulan bir müddət ərzində dövrəsi ilə bağlıdır.

Likvidlik və istehsalat

Likvidliyin nə qədər vacib olduğunu anladıqdan sonra, artıq bir şirkətin likvidliyinin işləmə müddətinə necə təsir göstərdiyini də anlamaq çox vacibdir. Buna görə də, bir şirkət əgər işləmə vəzifələri üçün ən azı 1 il müddətə ehtiyacı olan varlıqları olan aktivlərə malik deyilsə, maliyyə səviyyəsi aşağıdır və borc ödəmələri zamanında yerinə yetirilə bilməz.

Bir başqa mühüm məqam da, likvidliyin, istehsalat prosesində birbaşa bir rol oynadığıdır. Bir şirkətin likvidliyi artıqsa, istehsalat prosesində daha sürətlə pul mənbəyinə çevrilə bilən varlıqların əksəriyyəti var deməkdir. Bu nəticədə istehsalatda daha çox maddiyyət sərf ediləcəyi üçün işləmə sürəti artır.

Nəticə

Likvidlik, bir şirkətin və ya fərdin maliyyə səviyyəsinin bir göstəricisidir. Bir şirkətin borclarını vaxtında ödəyə biləcək likvid varlıqların sayı artıqsa, maliyyə səviyyəsi yüksək hesab edilir. Likvid aktivlər, işləmə müddətində borcların ödənilməsinə imkan verən varlıqlardır. Bu aktivlər arasında kassa, bank hesabları və inkişaf etmiş dövri aktiviliklər kimi likvid aktivlər mövcuddur.

Likvidliyin nisbətləri, bir şirkətin ya da fərdin likvidliyinin ölçüsüdür. Bu nisbətlər, bir şirkətin ya da fərdin borclarını ödəməyə imkan verən likvid aktivlərini borcları ilə müqayisə etməyə imkan verir. Kassa nisbəti, qısa müddətli borc nisbəti və dövri aktivilik nisbəti kimi likvidlik nisbətləri mövcuddur.

Likvidliyin, bir şirkətin və ya fərdin maliyyə səviyyəsi ilə birbaşa əlaqəsi var və ayrıca, istehsalat prosesində də bir rolu var. Likvidliyin artması, istehsalat sürətini artır və bu isə daha çox maddiyyət sərf edilməsinə səbəb olur.

Tez-tez verilən suallar